Liderlik yoxsa menecment? - köhnə söhbət

Bu dəfəki yazımda, idarəetmə elmində çox məşhur bir mübahisə və ya müzakirə ilə əlaqədar fikrimi bildirməyi məqsəd qəbul etmişəm. Belə ki, idarəetmə elmində liderlik və menecmentin bir-biri ilə olan əlaqəsi çox böyük diqqət mərkəzindədir. Məşhur bir sual vardır: Hər lider menecerdirmi? Hər menecer liderdirmi? Hər ikisi eyni zamanda mövcud ola bilərmi?

Bir bank düşünün. Daha sonra isə onun 15 nəfərlik bir şöbəsini. Bu 15 nəfərdən birisi olan İsmayıl, çox gözəl motivasiya etmə, fikir çatdırma, ortaq dəyər yaratmaq kimi bacarıqları var. İsmayıl,  mütəmmadi olaraq müştəri feedbacklərini şöbə müdürünə çatdırır və baş verəcək hansısa yenilikləri işçilərə bildirir. Eyni zamanda sadəcə iş deyil, iş xaricində baş verəcək kollektiv fəaliyyətlərin də öhdəsindən lazımi dərəcədə gəlir. Qəhrəmanımızın açıq-aşkar liderlik bacarıqları olsa da, o da digər 15 nəfər kimi işçidir. Nə şöbə müdiridir nə də şirkət rəhbəri. Çoxlarının düşdüyü yalnışlıq ondadır ki, liderliyi vəzifə, formallıq kimi başa düşür, halbuki liderliyə tamamilə şəxsi keyfiyyət kimi yanaşılmalıdır. Bu məsələnin başqa tərəfi isə belə ola bilər ki, İsmayılın etdiklərini şöbə müdiri də etsin. Yəni həm formal vəzifə sahibi həm də şəxsi keyfiyət cəhətdən lider. Bu məsələdə fikir ayrılıqlar çoxdur və çox zaman menecerlər, idarəedicilər liderlərin əksi kimi qələmə verilir və mənfi bir şey kimi qəbul etdirilməyə çalışılır. Bu absurddur.

Liderin gördüyü işlərin nəticələri həmin an, həmin dəqiqə ortaya çıxmaya bilər. Niyə? Çünki lider insanlarla işləyir. İnsanlar isə riyazi düstur, misal deyil ki, həmin an nəticə versin. Lideri lider edən onun təşviqedici və dəstəkverici mühit yaratmaq xüsusiyyətidir. Bu belə olduqdan sonra, digər insanların bundan təsirlənib, düşünüb və müəyyən davranışlar sərgiləməsi lazımdır. Məsələn bu mühasibdə belə deyil. odur ki, mühasibat şöbəsinin rəhbərində liderlik bacarıqları olmasa belə, məncə, o, o, işinin öhdəsindən lazımi dərəcədə gələcək, amma liderlik, insanlara təsir etmə, onları motivasya və dəstək vermə qabiliyyətləri də olsa, yeni işçiləri, uzun zamanın iş stresini işçilərdən azad edə bilər. Burda bir haşiyə açıb onu da deyim ki, əlbəttə ki, şöbə rəhbəri istəyirsə ki, hədəflərini artıqlaması ilə vursun, o zaman o, liderlik bacarıqlarını kəşf etməyə çalışır. Liderlik xüsusiyyətləri isə hamıda olmur və bu normaldır.

Nəticə: Liderlik şəxsi keyfiyyətdir. Biz işçilərdən və ya menecerlərdən kimin lider olub olmamağını bilavasitə həmin insanın davranışlarından və ünsiyyət qabiliyyətindən öyrənə bilərik. Bu mövzuda çoxlu akademik mübahisələr aparmaq isə əhəmiyyətli şey deyil. Günümüzün dinamik dünyası artıq əhəmiyyətsiz, sadəcə öz eqolarının məcburiyyəti ilə tupikə dirənmiş mübahisə və ya müzakirələri sevmir.

Liderlərin etdiyi səhvlər