Viktor Pelevin - Omon Ra

 Viktor Pelevin Kmdir?: 1962-ci il, 22 noyabrda Moskvada anadan olan yazıçı, 31 nömrəli xüsusi ingilis məktəbini bitirmiş, 1985-ci ildə Moskva Energetika Universitetini bitirmişdir. İxtisasca mühəndis-elektromexanikdir. Br neçə il “Elm və Din” jurnalının əməkdaşı olan yazıçı şərq mistikası ilə əlaqədar müxtəlif məqalələr yazmışdır. Bir çox pyesləri Moskva teatrlarında uğurla səhnələşdirilmişdir. İlk yaradıcıllıq məhsulu “Cadugar İqnat və insanlar” olmuşdur (Колдун Игнат и люди). OpenSpace.ru saytının 2009-cu ildə apardığı sorğuda, Viktor Pelevin Rusiyanın görkəmli intelektuallarından seçilmişdir.

Motivlər: Viktor Pelevinin bu kitabı yazmaqda əsas məqsədi Sovetlər zamanında mövcud olmuş totalitar sistemi, kosmonavtikanın timsalında ifşa etmək olmuşdur.
Pelevinin təsvir etdiklərinə əsaslansaq, bizim həyatımızın heç də ali sirli bir mənası yoxdur. Həyata tutunmaq və yadda qalmaq üçün o qədər əziyyət çəkirik, amma öləndə elə beləcə ölürük.

Romanın apafeozu: Apafeoz yəni kuliminasiya nöqtəsi. Romanın apafeozu möhtəşəm yalan və həmin dövrə xarakterik ikiüzlülükdür. Heç kim bilmir əslində o “raketlər” uçublar ya yox. İnsanlar məlumatları KİV vasitəsi ilə qəbul edirlər. Əsas olan KİV-dir. KİV böyük qüvvədir və bütün sistemlər bundan maksimum yararlanırlar. Yalanlar və yalanlar.

Viktor Pelevin

Təəssüratlarım: Kitabı əlimə aldıqdan sonra onu heç kənara qoymadım. Oxuyub bitirdikdən sonra isə çox qəribə hisslər keçirdim. Kitabda təsvir olunanlar mənə çox yad da gəlmədi. Nə də olsa biz hələ də Sovetin qalıqlarından azad ola bilməmişik. Kitabı oxuduqca komunizmin (əslində heç komunizmin də deyil. Sistem desək daha yaxşı olar.) insanların beynini yuması və onları həmişə abstrakt qalan “vətən” anlayışına görə qurbanlar verməsinin inandırmasına şahid oldum. O vətən anlayışı ki, neçə-neçə cavan həyatları udur hər zaman!  

Mükafatlar: 1993-cü ildə Viktor Pelevinin “Omon Ra” povesti iki ədəbi mükafata – “İnterpresskon” və “Bronzovaya ulitka” mükafatlarına layiq görülmüşdür. Hər iki mükafat “Orta forma” kateqoriyasında verilmişdir.

Nəticə: Kitabda absurd epzidolar çoxluq təşkil edir. Məhz buna görə bəziləri romanı bəyənmirlər. Mən bəyəndim və məhz o epzodların necə də vacib olduğunu gördüm. Keçmiş Sovet xalqı romanın baş obrazı Omon kimi düşünürdü. Onları belə düşünməyə təbliğ edirdilər, amma yuxarıdakılar xalqa xəyanət etdilər. Bəlkə də heç bir kitabda SSRİ belə olduğu kimi təsvir olunmuyub. Sadəcə görməyi bacarmaq lazımdır. Kitab kosmosa uçmaq, kosmonavtika ilə əlaqədar deyil. Bu sadəcə konfetin kağızıdır. Əsas məsələ SSRİ-dir. SSRİ dağıldıqdan sonra artıq ona qarşı illər boyu qırmızı bayrağın altında yığılıb qalmış nifrətlər kağızlara yazılmağa başladı. SSRİ vaxtı əsla belə kitabın çapına icazə verilməzdi. Kitab 1992-ci ildə yazılmışdır. Sadəcə SSRİ və onun rəhbərliyinin illərlə yürütdüyü senzura, repressiya, sürgün və propoqandalardan yox, daha dərin qazsaq, ümumiyyətlə insan şüurunun yalanlarla əhatələnməsi və digər mirajlara diqqət çəkmək istəyən bir yazıçı ilə qarşılaşarıq. Bizim şüurumuz mütəmmadi olaraq özünü aldatma və aldanmadadı. Sovet çökdü. Sovet kosmosunu pul kosmosunu əvəzlədi. Razılaşıram ki, kitab bir çoxlarında heç də müsbət hisslər yaratmır. Çünki qısa bir müddət ərzində mövcud olmuş sistemin bir çox alçaqlıqları gözümüzün önündən keçir. Hal-hazırdakı sistemlər də ondan geri qalmır. Əslində məhz bu mövzu ətrafında çox müzakirələr, fikir mübadilələri aparmaq olar, amma mətləbdən yayınmayaq.

Omon Ranın həqiqi kosmosu onun daxili “mən”-idir. Yalnız bu kosmos həqiqi mənada əldə oluna biləndir. Onda isə azadlıq əldə olunur. Kitabın sonu da bizə göstərir ki, insanın həmişə seçimləri var. Romantik, dramatik, satirik, qəribə, absurd, real, lakonik əsər. Çox şad oldum Pelevin.

Mənə xüsusiylə bu epizod çox xoş gəldi: "Они были агрессивно настроены и я подумал, что это потому что я выпил всю водку, которая предназначалась для них. И мне стало по-настоящему страшно"

Digər yazılarımı da oxu. Əminəm ki, özünə uyğun bir şey tapacaqsan: burada