Pinin Həyatı - Life of Pi (1-ci yazı)

 İnanılmaza inan - «Поверь в невозможное»

Filmin janrı haqqında söz demək lazımdırsa, bu dram elementləri olan film-pritçadır. Filmin əsas ideyası Allaha olan inamdır. İnamın fiziki və mənəvi sınaqlara məruz qalması və onun ekstremal şəraitlərdə necə sağ qalmağa kömək etməsi. Filmin ilk dəqiqələrində məni narahat edən ən önəmli mövzuya – dinlər mövzusuna çox fərqli baxışı görürük. Pi Patel  politeistdir. O,  həm buddist  həm xristian həm iudaist həm də müsəlmandır. Bəlkə də bu sizə qəribə gələcək, amma şəxsən mənə qəribə gəlmir. Vaxtiylə Qandi də özünə həm hindus həm xristian həm də müsəlman deyirdi. Əsas olansa dinin həyat yolunu tapmaqda insana kömək etməsidir. Təəssüf ki, dinlər insanları bir-birilərinə yad edib. Pinin belə olmasında böyük rol onun rasional və demokratik ailəsini oynamışdır. Belə ailələr azdır. Filmi izləsəz ya da artıq izləmişsəniz onun ailəsinin necə də sağlam düşüncəli və demokratik olduğunu başa düşərsiz.        

Vişnu, təşəkkür edirəm ki, məni İsayla tanış etdin.

         Mənə elə gəlir ki, izləyicilər üçün də yeni olmayan ideya insanın öz-özüylə olan mübarizəsi və özünü fəth etməsidir. Filmi bir dəfə izlədikdən sonra ondan ayrılmaq olmur. Bir çox səhnələr anlayana çox şey ifadə edir və dərin mənalıdırlar. Filmdəki vizual effektlər kinematoqrafiyada inqilab da adlandırmaq olar. Təbiətin və heyvanların gözəllikləri təbii və gözəl təsvir olunub. Həyata olan sevgi çox gözəl təsvir olunub. Ümidin yoxa yaxın olduğu anda belə yaşamaq sevgisi böyük okeanlarda kiçik alov kimi öz varlığını sürdürür.

İnam, müxtəlif otaqları olan ev kimidir (Вера — дом, в котором есть место для множества комнат).

         Hər bir insanın həyatında tanrı ya da ali qüvvə (bunun adlandırılması vacib deyil) iştirak edir. Fərq etməz sən xristiansan, müsəlmansan, buddistsən ya da ateistsən. Mənə elə gəlir ki, hər bir insanın həyatında  elə situasiyalar yaranır ki, onu sadəcə ali qüvvənin vasitəsiylə izah etmək olur. Eyni zamanda bir çox insan onun ruhunun ali bir qüvvə tərəfindən sakitləşdirilməli olduğunu düşünür. Filmdə də bunun əyani sübutu var. Bu qədər itki, bu qədər çətin şərait, amma Pi “onu” tapa bilir və onunla harmoniyaya daxil olur. Bir çox epizodlar təsvir baxımından elə gözəl təsvir olunub ki, sözlərlə bunu etmək çox çətindir. Məsələn qayıqda baş verən ilkin hadisələr (heyvanların davranışları və üz ifadələri) əla göstərilib.

Hətta Allahın məni tək qoyduğunu düşünəndə belə o, yanımda olub, düşünəndə ki, mənim problemlərim onu maraqlandırmır, o, yenə də yanımda olub, xilas olmağa heç bir ümidin qalmadığı məqamda, o, mənə dincəlməyə imkan verdi və yolu davam etmək üçün işarə verdi.

         Bəzi çatışmayan məqamlar: Baxmayaraq ki, Pi dörd dinə sitayiş edir, o, tez-tez və əsasən Vişnaya müraciət edir. Filmi izləyənlərdən bəziləri heyvanların vizual effektlər olduğunu ilk dəfədən anlamaya bilirlər. Odur ki, bu faktı öyrənəndə məyusluq ola bilər. Bir digər maraqlı məqam Pinin filmin əvvəlində olan sevgisiylə əlaqədardır. Bu sevgi qeyri-müəyyən qaldı. Burada müəyyən qədər Hind kinematoqrafiyasının izlərini görmək olar. Əslində bəlkə də qeyri-müəyyən də deyil. Çünki bildiyimiz kimi Hindistanda evliliklər erkən yaşda baş verir. Anandi oturub Pisini gözləyəcək deyildi. Eyni zamanda düşünürəm ki, “Pinin Həyatı” , “Avatar” filminə Yer səviyyəsində verilən bir cavabdır. Bu iki film müəyyən mənada bir-birinə bənzəyir. Şübhəsiz ki, fərqli rejissor, aktyorlar, ssenari, motivlər, çatdırılaq istənənlər və operatorlara görə fərqlənirlər. Bəlkə də mənim bu müqayisəm yanlışdır, amma yenə də bu film mənə Avatarı xatırlatdı.

-         Biz Kolumb kimi səyahətə çıxacağıq.

-         Lakin Kolumb Hindistanı axtarırdı.

         Anamın şərhləri: Valideynlərimlə birlikdə bu filmi üçüncü dəfə də izləmiş oldum. Anam filmin bəzi epizodlarını inanılmaz dərəcədə gözəl şərh etdi. Belə ki, o, filmdə olan yırtıcı adanı cəmiyyət olaraq adlandırdı. Ya cəmiyyət bizi həzm edəcək ya da biz müvəqqəti olaraq o cəmiyyətdən faydalanıb onu daha yaxşı cəmiyyət tapmaq ümidiylə tərk edəcəyik. Başqa bir epizodda isə Pinin yanından nəhəng bir balina, Pinin qayığına ciddi təsir edərək ötüb keçir. Bunun mənasını soruşanda isə, anam cavab verdi ki, bu bizim həyatımızda anidən baş verə biləcək böyük dəyişikiliklərdir. Filmin sonunda isə Riçard Parker (pələng) və Pi ayrılmalı olurlar. Bu məqam xüsusi diqqətəlayiqdir. Belə ki, rejissor heyvanların cəmiyyəti ilə insanların cəmiyyətinin ayrı olduğunu və onların birlikdə yaşamaq arzuları ali nizam-intizama tabe olduğundan mümkün deyil. Pi ilə Parker birlikdə olduqları müddətdə, Pi bir neçə dəfə Parkerin baxışlarında dəyişiklikləri sezdi. Pi yaxşı başa düşdü ki, bu baxışlarda o, onun ruhunu görə bildi. Bəli bu həqiqətən də belədir. Buna baxmayaraq bu müvəqqəti baş verən bir şey oldu.

Heyvanların da ruhu var. Mən bunu onların gözlərində gördüm (У животных есть душа. Я видел это в их глазах)

         Yekun: “Pinin Həyatı” ağıl üçün yemdir. Vizual effektlərdən yaranan fantasmaqoriya gözlər üçün xoşdur. Belə filmlərdəki çatdırılmaq istənən ideyaları, qapalı mətnləri və rəmzi dillə deyilənləri heç də hamı tam və dolğun şərh edə bilməz. Çünki film müəyyən mənada bəzi qruplara anlaşılmaz və qeyri-müəyyən gələ bilər. Bu mənim üçün o filmlərdəndir ki, mən bu əsərə “sadəcə filmdir” deyib keçə bilmərəm. Bir çox məqamlar izləyicinin qəlbinin dərinliyinə qədər daxil ola bilər və onu “biz dünyanı başa düşəndə ona özümüzdən nə isə qatırıq” deyə düşündürə bilər. “Pinin Həyatı” mənim üçün Allaha gedən yol haqqında olan bir filmdir. Sadəcə bu da deyil: insanın iradə gücü, həyat eşqi, mübarizə, bağlılıq, sevgi və dəhşətli ayrılıqlar.    

Mən Hinduizmin köməkliyi ilə inama gəldim, amma ilahi sevgini İsanın sayəsində kəşf etdim. Buna baxmayaraq Tanrının mənimlə işi bitmədi. Allaha gedən yollar sonsuzdur. Bu dəfə də O, mənə “Allah” adı altında əyan oldu. Mən ərəb dilində yaxşı danışa bilməsəm də, o sözləri demək məni Allaha yaxınlaşdırıdı. Namaz qılanda mən sakitlik (rahatlıq) və qardaşlıq hisslərini hiss edirdim.

P.S – məncə, filmin əsasında çəkildiyi romanı da oxumağa dəyər.  

 Filmi izlə