Bernard Werber - Qarışqalar

Kitabən türkcə adı - Karıncalar

Kitabın rusca adı - Муравьи

Kitabın ingiliscə adı - Empire of the Ants

Kitabın fransızca adı - Les Fourmis

Ən yaxşı ideyaları yaratmaq üçün, gərək insan təfəkkürünün sərhədlərini aşasan. 

         Bernard Werber kimdir - Yazıçı 1961-ci ildə, Tuluzada bir yəhudi ailəsində dünyaya göz açmışdır. Uşaq yaşlarından rəssamlığa böyük həvəsi olmuşdur. Yeddi yaşında olarkən o, ilk yaradıcıllıq nümunəsinə imza atır. "Birənin Sərgüzəştləri" adlı hekayəsi ilə, bir birənin insan orqanizmində olan səyahətindən söhbət açır. Məktəbdə isə parlaq uğurlara imza ata bilmir. Xüsusiylə texniki fənnlərdə çox çətinlik çəkir. Səkkiz yaşında isə, yazıçı "Sehirli Qəsr" adlı ikinci hekayəsi ilə özünə yeni janr kəşf edir və mütəmmadi olaraq həyəcanverici motivlər yaratmağa çalışır. Daha sonra o, anasının təkidi ilə məşğul olduğu piaono dərslərini ataraq, elektrogitara ilə maraqlanır. Qədim Maya sivilizasiyası, Pasxa adası sakinləri, astronomiya və aviamodellərlə maraqlanır. Çox oxuyur. Onun üçün ən yaddaqalan və dəyərli əsər, Jül Vernin "Sirli Ada" əsəridir. Lisey vaxtlarlarında "Eyforiya" adlı lisey qəzetində çalışıb. Daha sonra bəzi komikslərə ssenari yazıb və bir çox fantast yazarları özü üçün kəşf edib (Əzimov, Haksli və s.).

         Bernard Verberin ali təhsil cəhətdən də keşməkeşli yolu olub. Əvvəllcə hüquq sahəsində təhsil almağa çalışsa da, bu sahəni 1982-ci ildə ataraq, ali jurnalistika məktəbini oxuyur və Fildişi Sahillərində qarışqa növləri üzərində  apardığı araşdırmalara görə "News" fondu tərəfindən mükafata layiq görülür. İdarəedicilərlə konfliktə qədər "Nuvel Observater" jurnalında tibb, kosmos, süni intellekt və sosiologiya haqqında elmi məqalələr yazır. Üzərində 12 il işlədikdən sonra "Qarışqalar" romanını 1991-ci ildə çap elətdirir. 1992-ci ildə bu romanın davamı və triologiyanın ikinci hissəsi "Qarışqa Günü" işıq üzü görür. Son hissə - "Qarışqaların İnqilabı" isə 1996-cı ildə çap olunur. (Yazıçının həyatı Viktor Pelevinin həyatı ilə bənzərdir)

       Kitabın arxa üzündən - Sadece bu cümleyi okumak için geçireceğiniz birkaç saniyelik zaman içinde dünyada kırk insan ve buna karşılık yedi yüz milyon karınca doğacaktır: Minicik, akıllı ve acımasız.

         Bizden yüz milyon yıldan fazla bir zaman önce birlikleri, siteleri, imparatorlukları ile bütün dünya yüzeyine yayılmış olarak burada idiler. Bu roman diğerlerinden farklı olarak bizi, niçin sorusunu sormağa zorluyor ve çarpıcı bir biçimde şimdiye kadar hiç bilmediğimiz cinayetler, aşırılıklar ve savaşlar alemine sürüklüyor. Bütün hayallerin ötesinde olarak bizi karıncaların gerilim ve korku dolu yaşamlarını sürdürdükleri bir mikrodünyaya götürüyor.

"Bastığınız yere dikkat edin. Bu büyüleyici romanı okuduktan sonra gerçeği alışık olmadığınız bir biçimde algılayabilirsiniz."

         Resenziyam - Bu kitabı fəzalararası keçidə, planetlərarası kosmik gəmiyə və yaxud da tərcüməçiyə bənzətmək olar. Kitabın gücü ondan ibarətdir ki, siz kitabı oxuduqdan sonra nəinki qarışqalara, ümumiyyətlə bütün canlılara fərqli, daha doğma, daha yaxın və daha anlayışlı olaraq yanaşacaqsınız, çünki kitab vasitəsiylə onlara daha yaxın olmaq şansını əldə edəcəksiniz. Onların həyatını elə öz dilimizdə anladıb, dərk etdirə biləcək bir kitabla qarşı-qarşıyayıq. Qarşımda canlı, düşünən və hətta müəyyən mənada da hiss edən, tanıdığım, amma həmişə yad olduğum canlıların dünyası açıldı. Oxuyucu başa düşəcək ki, insan hər şeyin sahibi deyil. O, da sadəcə iştirakçıdır və biz sadəcə qarışqalar da deyil, bütün canlılarla harmoniyada yaşamalı, hegemoniya qurmaqda bu qədər ehtiraslı olmamalıyıq.

        Qarışqalar, onların həyat tərzi, arzu və istəkləri, yaşadıqları problemlər, araşdırıb öyrənmək istədikləri məsələlər və  roman müddətində "Nisbi və Mütləq İmformasiya Ensiklopediyası"-ndan (Энциклопедия Относительного и Абсолютного знания - L'encyclopedie du savoir relatif et absolu) sitatların da gətirilməsi ayrı bir zövq oldu. Nəticə olaraq mən yazıçı ilə razılaşıram - dünyada iki böyük sivilizasiya var: qarışqalar və insanlar və onlardan hansının biri o birisini üstələyəcəyi hələ məlum deyil.

    Mən əminəm ki, bizim biologiya dərsliklərimiz belə canlı bir dillə yazılsaydı, biz təbiətdən daha çox şey anlayardıq. Gördüyümüz kimi, bir çox problemlərin kökü yenə də təhsil sisteminə gedib çıxır, lakin açıq-aşkar görünür ki, "yuaxrıdakı"-lar aydınlanmağa necə münasibət bəsləyirlər.

         Viktor Pelevin və Bernard Verber - Bu kitabın bəzi yerlərində Viktor Pelevinin "Həşəratların Həyatı" əsərini xatırladım. İlk baxışda oxşar olduqları düşünülsə də, arada fərq çoxdur. Belə ki, Viktor Pelevin "Həşəratların Həyatı"-nı müəyyən mənada alleqorik formada yazıb. Həşəratların dili ilə fəlsəfi mövzuları oxuculara çatdırıb. Başqa sözlə, Viktor Pelevin insanlara aid olan mövzunu həşəratların adıyla bizə çatdırıb. Sırf həşəratların həyat tərzi və bəzi ritualları da açıqlanıb. Bernard Verber isə həşəratların həyatıyla bizlər arasında körpü yaradıb. Bizə imkan yaradıb ki, biz onların dünyasını dərk edək. Fərqlilikləri də oxşarlıqları da görək, lazım olsa dərs çıxaraq.

         Nəticə - Həyəcanverici, düşündürücü, maraqlı, emosional və analitik bir kitab. Kitabsevərlərə birmənalı şəkildə məsləhət görürəm. Yazılarımı oxuyub, kitab və film qərarlarını buna görə verən bir çox insan var  və əlbəttə ki, bu məni sevindirir. Bu romanı isə xüsusi həvəslə hamıya məsləhət görürəm.

Bu gün mən bir neçə gün sonra dərk edəcəyim bir təcrübə yaşadım - "Beş Maneə" filmi ("Пять препятствий").

Kitabı rusca oxu

Bernard Werber Wkipedia