Leviafan - Левиафан

Biri var idi, biri yox idi. Gözəl və sakit təbiətin qoynunda, hansısa şimal rus şəhərciyində özünə ev və iş yeri yaradan Nikolay adlı adi bir insan yaşayırdı. Haradansa qeybdən, çox çox uzaqlardan Kolyanın həyatına görünməyən, çox güclü bir əl müdaxilə edir. Bu əl onun əlini sıxmaq istəmir, bu əl onun bədənindən də böyükdür və onu əzmək istəyir. Bununla da Nikolayın taleyi barəsində narahatlıqları başlayır. Nə allah, nə müaisir hüquq sistemi, nə "dostlar"-ı, nə də təbiət ona kömək etmək iqtidarında deyil. Hərgah alkoqol tanrısı onu uyuşdururdu və onun latent intihar vəziyyətini ört-basdır etmək istədi, yenə də xaos tanrısı qalib gəldi. Onun ruhu artıq ölmüşdü. Qəhrəmanımız öz haqqını, zəhmətlə tikib qurduqlarının haqqını layiq olduğu kimi almaq istəyirdi. Biznes tanrısı daha aqressiv oldu və öz qulunu - siyasət mələklərini işə qoşdu, qan qoxusu ətrafa yayıldı. Qorxulu olduğuna görə nağılımız uşaqlar üçün deyil. Uşaqlara isə biz onların aşağı yaşlarından etibarən sadə bir qanunu öyrətməliyik: tanrılarla mübarizə, münaqişə və hətta müzakirələr belə qanla bitir. Nikolay allahın harada olduğunu soruşur. Yazıq bilmir ki, bütün bu oyunlar əslində allahların oyunlarıdır. Göydən üç alma düşdü: biri Nikolayı əzdi, biri onun evini, digəri də məni...

"Leviafan" filminə yazacağım resenziya istəsəm də, istəməsəm də belə nağılvari olmalı idi. Çünki uzun müddətdir ki, nə isə yazmaq istəyirəm, lakin hansısa fikirlərin üzərində konkret olaraq dayanmaq mümkün olmur və ən əsası mən süjetlərin şablon təqdimatı metodikasından istifadə etmək istəmirəm. Film şərin insan varlığına necə hopub onda artıq uzun illərdir ki parazitlik etdiyini, nəticədə isə bəşəriyyətin necə də hissələrə ayrılaraq parçalandığı haqqındadır. Cəmiyyətlərin, mədəniyyətlərin, şəxsiyyətlərin və ən əsası özünüdərkin məhvi. Realizm? Hiperrealizm? Yoxsa hiperrealizmdən də yüksək nə isə bir şey? Hər şey təsvirlərdəki kimidir? Film qəddardır. Zərbələr. Zərbələr həddindən artıq çoxdur. 

"Leviafan"-da müsbət və mənfi obrazlar yoxdur, sadəcə insalar, sadəcə reallıqlar var. Sadə riyazi üsullarla filmi təhlil etmək, müəyyən nəticələrə gəlmək mümkün deyil. "Leviafan" həyatın özü qədər elementardır, cəmiyyətimizə profildən qısa baxışdır. 

Leviafanın tarixi çox qədimdir. Müxtəlif sivilizasiyalarda Leviafan dəniz bədheybəti kimi təsəvvür olunurdu. Qədim mif olduğundan din (xristianlıq) də öz məqsədləri üçün ondan istifadə etmişdir və bəzən hətta şeytanın özü ilə eyniləşdirmişdir. Başqa sözlə, böyük güc. Böyük gücün simvolu kimi əslində Leviafan müasir həyatımızda da mövcudluğunu qoruyub saxlayıb. Nikolay Leviafanla qarşı-qarşıya gəldi. Onun əzəməti qarşısında aciz oldu. Sizə bir sirr verim. Leviafanın gücü bizim yuxularımızdadır. Biz hələ ki yuxudayıq. Ona görə də Leviafan istədiyi kimi bu dünyanı gəzir dolaşır və vəhşilik lavasını günahsızca yuxuda yatan insanların üstünə püskürür. Bu lavanın istisi bizi oyada bilməz. Biz özümüz oyanmağı seçməliyik.