Qabriel Qarsiya Markes - Yüz İlin Tənhalığı

Əsərin ilk səhifələrindən etibarən maraqlı, rəngarəng əhvalatlar və insanlar bir – birini əvəz edir. Makondo adlanan və əsərin təməlini əmələ gətirən əraziyə isə rəğbət bəsləməyə başlamışdım. Romanda elə hadisələr təsvir olunmuşdur ki, həddindən artıq heyrətləndim, təəssüfləndim və məyus oldum. Düzdü razılaşıram ki, Qarsia üslubu özünün bu romanda kifayət qədər rəngarəng və əyləncəli formada öz əksini tapıb. Romana dünya şöhrəti gətirən də məhz budur. Bir çox məşhur insanlar bu romanı oxuduqları ən yaxşı roman belə adlandırmışlar. Obraz və hadisə zənginliyi bizə imkan verir ki, hər kəs özündən nə isə tapsın bu romanda. Makondonun əsasını qoyan nəsil Buendia nəslidir. Xose Buendia Makondonu səs – küylü dünya ilə bağlamağa çalışan ailə başçısıdır. Arzusunu isə arvadı reallaşdırır. Məncə Makondonun sehri, özünəməxsusluğu bu zaman qırılır. Qlobal dünyadan kənarda qalsa da sülh içində mövcudluğunu davam etdirən Makondo sonradan təəssüf ki, bunu itirir. Qaraçıların ora gəlməsinə qadağanın qoyulması ilə Makondo bir az da bəsitləşir və adi bir məkana çevrilir. Əvvəlcə ticarət sonra isə din bu məkanı dəyişdirir. Keşiş heç də yaxşı qarşılanmır burda. Sakinlərin ona verdiyi cavab xoşuma gəlir: - Bilirsiz, biz bütün vicdan işlərimizi birbaşa Allahın özüylə həll edirik! Sanki yazar ticarətin, dinin və siyasətin olmadığı məkanı təsvir etməyə çalışıb. Romanda müxtəlif düşüncə sahiblərinin görüşüb, söhbət etməsi olduqca maraqlı nəticələr doğurur. Romanda cinsi mövzular olduqca qabardılıb. Əlbəttə Markez bu yönüylə məşhurdur. Onu da deyim ki, ilk vaxtlar bu mənim xoşuma gəlmirdi amma sonra gördüm ki, romana təbiilik verən də məhz bu motivlərdir. Cinsi münasibətlər insan həyatında çox vacib rol oynayır. Romanda bunu adi həyatda necə əksini tapdığını görürük. Daha sonra  siyasət buralara yol tapır. Bununla da Arkadio və Aureliano qardaşları arasında ayrılıq baş verir. Siyasət əslində son nöqtə olur. Makondo məhv olur. Saflığını, təbiiliyini itirir. Aureliano liberalların tərəfəni tutaraq qiyamçılara qoşulur və Makondonu qardaşına tapşırır. Arkadionun Makondoda törətdiyi özbaşınalıqlar tük ürpədicidir. Çox keçmir ki, hökümət qüvvələri onu tutub güllələyir. Romanda bəzən izahı olmayan, magik realizmə xas olan epizodlarla qarşılaşırsan: göydən sarı çiçək yağışının yağması və Melkidiasın (Xose Buendianın yaxın qaraçı dostu) ölüb amma darıxaraq geri qayıtması kimi. Romanda bünövrə çox vacibdir. Yazar bunu yaxşı bacarıb. Sonra lazımi dizaynı heykəltəraş kimi vermişdir. Qarsia üslubunu sevmədim. Romanın ən maraqlı hissələri elə əvvəlləridir. Getdikcə maraqsızlaşır. Sadəcə bir inqilabçının həyatını əks etdirir(maraqsızlaşmaq nisbi anlayışdır. Bəlkə də kimsə görə əksinədir. Roma ortalara və sona doğru çox maraqlı olmağa başlayır). Kitabın arxasında yazıldığı kimi: Romanda Buendia nəslinin yaranması, inkişafı və qürubu əks olunmuşdur”. Yenə də Azərbaycanda son vaxtların məşhur və çox satılan kitabıdır və oxumağı məsləhət görərdim. 100 ilin tənhalığı – adına gəldikdə isə şəxsən onu başa düşürəm ki, 100 il ərzində Buendia nəsli artsa da məşhurlaşsa da əslində onun hər bir üzvü tənhalığa qərq olmuşdur.