Qolqofa - Голгофа - Calvary

Pis rahibi öldürməyin bir mənası yoxdur müqəddəs ata. Əsas məsələ yaxşı rahibi öldürməkdədi, ona görə də mən sizi öldürəcəm müqəddəs ata...

Verilən vaxt və qisas – filmin süjeti özünəməxsus dərəcədə xeyir və şər balansının iyrənc formada təmin olunmnasına əsaslanır. “Qolqofa”-nın açar konsepti də məhz bu mövzudur. Əslində filmdə sadəcə baş qəhrəmana yox, filmin əmələ gətirən bütün digər obrazlara vaxt verilir. Onlar bu vaxt ərzində bir-birilərinə qarşı olan münasibətlərinə aydınlıq gətirirlər. Məgər təcrübə göstərmirmi ki, insanların bir-birilərinə qarşı olan niyyətləri nədirsə, zaman keçdikcə hər şey açığa çıxır, çünki meyillilik bu yöndədir. Çünki vaxt-zaman niyyətin aşkara çıxmağı ilə düz mütənasibdir. Ona görə də filmdə kiçik sahibkar da, milyarder də, qara dərili “alfons” da qəssab və özünəqəsdə meyilli yaşlı yazıçı da müqəddəs ata Ceymsin timsalında kilsəyə (sözün düzü dini deməzdim) qarşı olan fikirlərini gizli metaforik bəzəklə yavaş-yavaş çatdırırlar. Obrazların ətraflı təhlilinə çox vaxt ayırmaq istəməzdim, lakin hər biri ayrı-ayrılıqda cəmiyyətimizin kifayət qədər nümayəndəsi olan qrup və təbəqələrini əmələ gətirir.

Müqəddəs ata Ceyms – şəxsən mən belə düşünürəm ki, o, hamı üçün nümunədir. Bütün dini kontekstləri kənara qoysaq, onun problemlərə və mövzulara olan obyektiv, tolerant, anlayışlı və tam fərqli yanaşmaları, onun insan kimi necə də humanist, mənəvi saf və bərk olduğunu göstərir. O, keçmişindən dərs alıb gələcəyini düşünərək bu gününü özü yaradan insandır. Hər gün onun qarşısında yüzlərlə insan xarakteri kaleydoskopu gəlib keçir. Müqəddəs ata Ceyms bir çox səbəblərdən ayrı düşən “dünya və kilsə” əlaqələrini bərpa etməyə çalışır, çünki onlar çoxdan əlaqələrini, toxunuş nöqtələrini itiriblər.

Ənənədən kənar - Müqəddəs ata Ceyms fimin əsas obrazı olduğuna görə, filmdə gördüyümüz bütün fərqli və adəti yoldan kənar nə varsa onun timsalında görürük. Spirtli içki içib barı dağıdan, qızı olan və buna bənzər bir çox digər xüsusiyyətlərə sahib müqəddəs ata çoxlarınızda təəccüb hissi yarada bilər. Onu da deyim ki, 21-ci əsr insanına Müqəddəs ata Ceyms kimi insanlar lazımdır, amma o, addım-addım özündən əvvəlki “müqəddəslərin” günahlarına görə cəzalandırılacağı yerə gedir. Ona 21-ci əsrin İsası da demək olar. Bəlkə də o, çox günahsız olduğuna görə göylərin qəzəbinə tuş gəlib??

Rejissor – düzgün suallar və bilinən sonluq izləyicini məcbur edir ki, filmin hər detalına, xırdalığına xüsusi diqqət ayırsın, onu dərindən anlasın. Kilsənin tam-bütöv olmadığını, 21-ci əsrin istehlak cəmiyyətinin insanların həyatına necə də pis təsir etdiyini, yadlaşmanın hətta kiçicik yerdə necə də aktuallaşdığını, insanların mənəvi cəhətdən necə də zəifləyib, çirkləndiyini, dəyərlərin necə də fərqli olduğunu, heç nəyin qarşılıqsız qalmadığının, sevginin hər suala cavab olduğunu və mütləq və mütləq insanın müəyyən ruhi-mənəvi yolla getməli olduğunu göstərən gözəl film-pritça (?). Sadaladıqlarım kifayət edirmi?

P.S. Yazının ilk iki cümləsi əslində filmin əsas ssenarisidir. Gördüyümz digər bütün səhnələr, mövzular, hadisələr isə sadəcə iki nöqtə - başlanğıc və son arasında qalan hissədir.