Özünəqəsd Dükanı - Магазинчик самоубийств - Le magasin des suicides

         Hər şeyin cansıxıcı və dözülməz olduğu bir şəhərdə, artıq uzun illərdir ki insanların intihar etməsi üçün lazımi ləvazimatlar satan Tuvanş ailəsinə məxsus dükan var. İntihar etmiş şəhərin həyatda olan və ondan canını qurtarmağa çalışan sakinləri, müxtəlif üsullarla qaçıb getmək istəyirlər: kimisi özünü maşının altına ataraq, kimisi evində özünü asaraq bunu edir. Bəzi hörmətli və yenilik axtarışında olan insanlar isə daha kreativ intihar üsulları üçün “Özünəqəsd dükanı”-na müraciət edirlər. Bu dükanda dərhal və ağrısız öldürən zəhərdən tutmuş, seppuku (harakiri) üçün samuray qılınclarına qədər zəngin seçimlər var. Ailədə Alan adlı həyatsevər və şən uşaq doğulana qədər hər şey əla idi. Biznes çiçəklənirdi və həyatdan narazı sakinlərin yaşadığı şəhərdə həyatdan razı dükan sahibləri var idi.  

         Alan anomal hadisədir. O, “həyat gözəldir!” şüarı ilə yaşayır ki, bu da ətrafına tamamən ziddir. Böyüklər Alanın şən və həyatdan razılığını axmaq və lazımsız bir şey kimi qəbul edirlər. Alan yeni dünyaya gələndə, “Aman allah o, gülür!” deyə, Tuvanş ailəsinin üzvləri onun təbəssümünə reaksiya verirdilər. Alan dostlarıyla birlikdə şəhərə yeni nəfəs qazandırmaq üçün işə başlayır. O, bunu necə edəcək? Onun “xoşbəxtlik” adlanan kütləvi qırğın silahı var. Həyatdan bezmiş və daha yaşamaq istəməyən insanlara necə kömək etmək olar? Bəziləri kömək etmək istəyir, bəziləri isə belə bir ehtiyac hiss etmirlər.

         Animasiya gözləntilərimi doğrultdu: yaxşı ssenari, yaxşı musiqi, yaxşı təsvirlər və yaxşı hekayə. Rejissor Patris Lekont (Патрис Леконт) obrazların daxili dünyalarını xarici görünüşlərində əla ifadə edib. Sadəcə sonluq bir çox izləyicini məyus edə biləcək formatdadır (köhnə hamam köhnə tas məsəlini xatırladım). Mənə elə gəlir ki, bunda da nə isə bir məna var. Animasiya originallığa iddia etmir. Ehtimal ki, belə mövzularda başqa filmlər və animasiyalar var. Bəzi səhnələr kifayət qədər mübahisəli və azyaşlı izləyiciləri nəzərə alsaq etik baxımdan yaxşı deyil. Hətta cəsarətli olub deyərdim ki, animasiya ailəlikcə izləmək üçün deyil. Uşaqlar pis vərdişlər baxımından təsirlənə bilərlər. Maraqlı da odur ki, animasiyaya yaş məhdudiyyəti qoyulmayıb, halbuki, qoyulsa daha yaxşı olardı. Bəzi səhnələr daha fərqli formada olsaydı animasiya şedevr dərəcəsinə qədər qalxa bilərdi. Uşaqları nəzərə almasaq, kifayət qədər realistik və semiotik əsərlə qarşı-qarşıyayıq. İnsanları susdurmaq üçün pis vərdişlərin istifadəsi, insanların məhvinə səbəb olsa da gözü doymayan, sadəcə miqyasa görə artan gəliri izləyən biznes subyektləri, empatiya çatışmazlığı, isti ailə mühitinin itirilməsi və başqa bir çox aktual mövzulara toxunulur.

         Bu rəngsiz şəhərdə intihar və ölüm tamamilə normal bir anlayışa çevrilmiş, sabun köpükləri və kağız təyyarələrdən zövq alan balaca uşağın sevinci isə anormallaşmışdır. İzləyici istər-istəməz özünə sual verməyə bilmir ki, yəni nə vaxtsa belə bir vəziyyət həqiqətənmi baş verə bilər? Belə acınacaqlı vəziyyətin yaranmasında kim təxsirkardır? Axı hər şey bizdən asılı deyil. Ola da bilər ki, bəzi insanlar animasiyanı izləyib, nə vaxtsa yarana biləcək belə bir vəziyyətə qarşı padzəhər əldə etsinlər. Animasiyaya vaxt ayırıb izləməyə, onun haqqında düşünməyə dəyər.