3:0 məğlub oldum

Yenə də izlədiyim və bir o qədər də bəyənmədiyim son 3 film haqda söhbət açmaq istəyirəm. Filmlər haqda ayrı-ayrılıqda yazıb rejissorlarına fərdiyyət lüksu kimi hədiyyə vermək istəmirəm. Odur ki, gəlin qısaca olaraq "Room", "Steve Jobs" və "Mafiya: sağ qalmaq oyunu" filmlərinə nəzər salaq və onların müasir film həvəskarı üçün hansı səbəbdən yararsız olduqlarını başa düşək. 

Room - Ma adlı qızı yeniyetmə olduğu zaman oğurlayıblar və Ma artıq 7 ildir ki, öz 5 yaşlı oğlu Cek ilə pəncərəsi olmayan qoxumuş otaqda yaşamağa məhkum olub. Oğlan otaqdan başqa heç nə haqda bilmir. O, otaqda doğulub, böyüyüb və onu bir dəfə də olsun tərk etməyib. Onun üçün reallıq otaqdan ibarətdir. Anası öz "reallıq"-larını ona izah etməyə çalışarkən nəinki heç nəyi başa düşmür, ümumiyyətlə onu qəbul belə etmək istəmir. Reallıqların qovuşmasından sonra qaçış planı doğulur və sonunda bu dəhşətli işgəncə bitir...

Son dövrlər mən belə başa düşürəm ki, rejissorlar arasında hansısa antiyaradıcıllıq qripinə bənzər xəstəlik yayılıb. Çünki bir çox öz sözünü deyən rejissor nə isə yeni bir şey yaratmaqdan əllərini üzüblər. Bir qədər düşünəndə həqiqətən də onları başa düşmək olur, axı əgər artıq əllərinin altında güclü və uğurlu, kütləyə işləyən material varsa, niyə görə sıfırdan yaratmaq kimi əziyyətli bir işə girişsinlər? Şəxsən mən öz otağımda oturub "Otaq" haqda məhz bu nəticəyə gəldim. Filmin süjeti heç bir qıdıqlayıcı təssüratlar yaratmır. Belə filmlər çox olub. Filmin yeganə gücü onun zərif fəlsəfi çayındadır: heç vaxt real dünyanı görməyən balaca oğlan uşağı anidən real dünyaya düşərsə onu necə qəbul edəcək? Uzun müddət məhbus olan gənc qadında "Stokholm sindromu" yaranmayacaq ki? Ümumiyyətlə otaq, divar, reallıq, qeyri-reallıq, təxəyyül və təsəvvür dünyası arasında nə kimi sərhədlər var?

Üçmərhələli həyat dövründə biz tarixçə, kuliminasiya və adaptasiya mərhələləri ilə rastlaşırıq. Bu həyat dövrünü bəzəyən də yuxarda qeyd etdiyim kimi sadəcə filmin fəlsəfi mahiyyətidir. Sual yarana bilər ki bəs niyə görə mən filmi özüm üçün vaxt itkisi, məğlubiyyət kimi qəbul etdim. Buna səbəb filmin çatdırmaq istədikləri əvəzində olduqca böyük miqdarda resurs tələb etməsi oldu - vaxt və enerji. Mən son dövrlərdə daha çox yenilik axtarışındayam. Yeni olmayan hər bir şey mənim üçün həmin nümunənin qəbulu problemini yaradır. Odur ki, Otaq mənim üçün yenilik olmadı. Darıxdım. 

"Stiv Cobs" (Steve Jobs) - Təbii ki film "Apple" şirkətinin təsisçisi Stiv Cobs haqdadır. Bununla da filmin təqdimatını yekunlaşdırmış oluruq. 

Bu şəxsə dünyanın müxtəlif ölkələrində kitablar yazılır, filmlər çəkilir. Bill Qeyts, Stiv Cobs və digər texnologiya allahlarının adlarını artıq 5 yaşlı uşaqlar da bilirlər. Şübhəsiz ki, bu məqam onların bir dahi şəxsiyyət kimi bəşər tarixinin inkişafında yer aldıqları mövqeni göstərir. Maykl Fassbender isə elə bil arxadan təpik vurularaq filmin çəkiliş meydançasına məcburi olaraq atılıb. Etiraf edim ki, filmin treylerini ilk dəfə görəndə öz-özümə dedim ki, şübhəsiz bu film təkrarsız olacaq, üstəlik Maykl Fassbender - məni ən sevimli aktyorlarımdan birisi, bu filmdə baş roldadır. Amma və lakin filmi izlədikdən sonra mənə vurulan mənəvi zərbəni yeni model Iphone və ya Macbook-la ödəmək olacağını da açıq və yadın şəkildə başa düşdüm. Nə baş ağrıdım, mürəkkəb və pafoslu kinematoqrafiya terminləri ilə danışmaq yersizdir. Filmin nə dolğun mənası ortaya çıxıb, nə də aktyor ifası. Maykl Fassbenderin bundan öncə izlədiyim "Makbet" filmi nisbətdə ona daha çox yaraşdı, nəinki dizayn dahisinin həyatını canlandırmaq. Maykl, sənə dəliqanlı və ya qırmızı qanlı kişi rolları yaraşır. Müvafiq olaraq da sən belə filmlərdə işirak etmisən, lakin "Stiv" olmaq səndə alınmadı. Mən daha çox Stiv Cobsun kimliyini yadırğadım, nəinki onu yaxından tanıdım. 

Başqa sözlə, filmin treyleri, Apple məhsulları kimi xüsusi eleqant reklam yanaşması ilə yayımlanmışdı. Çoxlarını da bu çaşdırdı. Filmin çəkilişlərində də müəyyən eleqant çəkiliş metodikası hiss olunur, lakin təməl mahiyyət üzərində qurulmayan eleqantlıq heç kimə gərək deyil. Maraqlıdır ki, nə qədər Stiv Cobs, Maykl Fassbender, yaxud da Apple brendinin fanatiki olmaq lazımdır ki, filmi bəyənəsən. 

Mafiya: sağ qalmaq oyunu - Məşhur Mafiya oyununun futuristik və ruslaşdırılmış adaptasiyası olan "Mafiya: sağ qalmaq oyunu" filmi öz banal və primitivliyi ilə müasir rusiya fantastikasında özünəmxsus yer qazanacağı şübhəsizdir. Sanki, "Aclıq oyunları" filmini seyr edirəmmiş kimi təəssüratlar yaşadığım film uzaq Moskvanın tele-şoularda və nihilizmdə boğulan cəmiyyətini təsvir edir. Cəmiyyət böyük şou "Mafiya" şousu tərəfindən idarə olunur. Buna baxmayaraq kütlə bir müddətdən sonra canlı yayımda icra olunan edamlardan bezir və və daha artığını tələb etməyə başlayır. Nəticədə oyunun "beyni" yeni macəra kontentini dizayn edir. 

Şerlok Holmsla qohum olmadan da filmin başlanğıcında filmin daxilində saxladığı spekülativ xüsusiyyətləri görmək mümkündür. Sizcə, qeyri-adekvat süjet, gülməli cizgi filmi tipli xüsusi effektlər və aktyor heyətinin bezgin sifət ifadələri filmdən zövq almağa səbəb ola bilərmi? Hardasa çox çox uzaqlarda bəlkə də ideyanın özü pis deyil, amma filmdə həddindən artıq spekulyasiyanın mövcudluğu kompromisə getməyə icazə vermir. Nəticədə tamamilə mənasız və istedadsız insanların birlikdə video kameraya olan çəkilişi ilə qarşı-qarşıyayıq.